در گفت وگو با متخصص فلز مطرح شد
حفظ قمقمه آب دائمی کشور برای توسعه پایدار در سال جهانی کارست و غار
به گزارش متخصص فلز در حالی سال ۲۰۲۱ سال جهانی کارست و غار است و بخشی از تأمین منابع آب آشامیدنی از این منبع حیاتی تأمین می شود، توجه به منابع آب کارست در قوانین کشور دیده نشده، ولی محققان، ˮکارستˮ و ˮغارˮ را ضرباهنگ تنوع زمین شناختی و نمادی از توسعه پایدار می دانند که اگر حفظ شوند، کشور قمقمه آب مطمئنی را نگه داشته است.
کمال طاهری، زمین شناس و پژوهشگر حوزه آب های کارستی در گفتگو با ایسنا، محل خروج آب را چشمه های آهکی یا کارستی دانست که اهمیت بسیار زیادی در تأمین آب و تکوین حیات بشر داشته و دارد، اظهار داشت: بررسی های دیرینه شناسی قبل از تاریخ در ایران توسط دکتر بیگلری و همکارانش در بخش پارینه سنگی موزه ملی ایران طی سه دهه اخیر حاکی از استفاده انسان های نئاندرتال از غارهای کارستی غرب ایران از بیشتر از صد هزار سال تا حدود ۴۰ هزار سال قبل است. وجود منابع آب فراوان، دره های کارستی، جنگلها و منابع سنگی سبب شده است تا کارست، مطلوب انسان قبل از تاریخ باشد.
وی ضمن اشاره به جایگاه "کارست" در ایران، اظهار نمود: قریب به ۶۰ سال از شروع بررسی های مناطق کارستی در ایران می گذرد. در سالهای ۴۰ تا ۴۲ با تشکیل گروه مطالعات آب های زیرزمینی در وزارت آب و برق سابق این مطالعات آغاز شد و در سال ۱۳۵۰ مطالعات آهکی زاگرس با تشکیل گروهی ویژه، مطالعات در زمینه شناسایی ۵ حوضه آهکی "مهارلو" بختگان، "موند" قره آغاج، "شاپور دالکی"، "زهره و جراحی" و "شر و داراب" با وسعت ۱۵۰ هزارکیلومترمربع پس از سه سال به پایان رسید. در طول سالهای ۱۳۵۳ تا ۱۳۶۷ مطالعات منابع آب کارست در حد مطالعات اولیه و شناسایی در بعضی حوضه ها انجام شد.
طاهری با اشاره به اینکه در حوضه غرب، در سال ۱۳۸۳ مطالعات شناسایی آب های کارست به پایان رسید و مطالعات نیمه تفصیلی در حوضه الوند با استفاده از گرنت تحقیقاتی و اعتبارات وزارت نیرو و در چارچوب تربیت نخستین دانش آموخته دکترای هیدروژئولوژی کشور در دانشگاه شیراز (پروفسور حاجی کریمی) انجام شد، افزود: در سالهای ۱۳۶۶ و ۱۳۶۷ و در حین کنفرانس بین المللی کارست چین و ترکیه، ایده تاسیس مرکز ملی کارست ایران توسط زنده یاد دکتر احمد افراسیابیان(مؤسس و بنیانگذار مرکز مطالعات و تحقیقات کارست ایران) به وزیر وقت نیرو پیشنهاد و با عنایت به در دسترس نبودن روش کار، نخست کمیته کارست و سازند سخت وزارت نیرو تاسیس شد و با انجام مطالعات در حوضه مهارلو بعنوان حوضه نمونه کشوری برای دستیابی به متدولوژی ادامه یافت.
این محقق حوزه آب کارست با تکیه بر این که این مرکز هم اکنون بعنوان یکی از مراکز تحقیقاتی آب در شیراز مشغول به فعالیت است، خاطرنشان کرد: این مرکز هر چند که در طول حیات ۳۰ ساله خود کارهای ماندگاری انجام داده است، ولی هم اکنون فعالیتهای آن در نبود اعتبارات چندان چشم گیر نیست، بگونه ای که در سالهای اخیر فعالیت کارست و بررسی های آن چندان رونقی نداشته است و شاید بتوان چند سال گذشته را دوره رکود کارست در ایران دانست.
وی با ابراز امیدواری از این که باردیگر شاهد توسعه و رشد مطالعات و تحقیقات کارست در ایران باشیم، پیشنهاد ایجاد پژوهشکده ملی کارست در کشور را بیان کرد و افزود: به نظر می آید منابع آب کارست در ساختار جدید وزارت نیرو و حتی قانون آب، فراموش شده است. با همه اهمیتی که آب کارست در شرایط اضطرار دارد، حتی یک کلمه درباره صیانت از این منابع در قوانین وجود ندارد. درست است که میتوان از قانون توزیع عادلانه آب، برای حفاظت از کارست بعنوان یک منبع آبی، بهره برد؛ ولی اساسا وجود قوانین مرتبط و آشکار در این حوزه می تواند ضمانت اجرا و بازدارندگی قوانین را بیشتر کند.
حفاظت از میراث و منابع آب کارست
طاهری با تکیه بر لزوم حفاظت از منابع آب کارستی و غارها، اظهار داشت: برای این منظور باید این منابع را شناخت و از آن حفاظت کرد و لازمه شناخت و حفاظت از این منبع آبی و همینطور غارها، وجود ظرفیت نهادی و ساختار منسجم تصمیم گیری است. هم اکنون کارست، پیکره ای نیمه جان است که تحت مدیریت چند وزارت خانه و سازمان قرار دارد. آثار ملی غار و کارست از راه سازمان محیط زیست مدیریت می شود، درآمد آن برای سازمان های گردشگری می باشد و آب آن در اختیار وزارت نیرو است.
وی با اشاره به اینکه سال ۲۰۲۱ سال جهانی کارست و غار است، تصریح کرد: سازمان ها، نهادها و دانشگاه های مختلفی از سرتاسر جهان با این رویداد همگام شده اند و در ایران هم انجمن ژئومورفولوژی از حامیان رویداد جهانی کارست و غار است و بسیار پسندیده بود اگر در سازمان های متولی آب مانند وزارت نیرو فعالیتهایی در این خصوص انجام می شد.
این محقق حوزه آب های کارست از تدوین کتابی در این حوزه اطلاع داد و اظهار داشت: با همکاری تعدادی از زبده ترین محققان کارست، غار و دیگر متخصصین حرفه ای کشور درحال تدوین کتاب "سیستم کارست و غارهای ایران" هستیم که خوشبختانه تاییدیه های لازم را دریافت کرده و از راه یک ناشر بین المللی منتشر خواهد شد. این کتاب ۲۲ فصل خواهد بود و می تواند بازتابی از فعالیتهای ماندگار کارست در ایران باشد.
وی "کارست" و "غار" را ضرباهنگ تنوع زمین شناختی و نمادی از توسعه پایدار دانست که اگر حفظ شوند، کشور قمقمه آب مطمئنی را نگه داشته است.
به گزارش متخصص فلز به نقل از ایسنا، از جانب اتحادیه جهانی غارشناسی پیشنهاد نامگذاری سال ۲۰۲۱ بعنوان سال جهانی "غارها و کارست" عرضه شد که این پیشنهاد مورد تایید کشورهای عضو قرار گرفت. این نامگذاری جهت تاکید بر اهمیت بالای مناطق کارستی و غارها انجام گرفته است.
بیشتر از ۲۵ درصد آب شرب در دنیا از منابع کارستی تأمین می شود و این در شرایطی است که اغلب این منابع در کشور ناشناخته باقی مانده است و آبخوان های آبرفتی با وجود افت بحرانی سطح آب، آلودگی و کیفیت پایین، همچنان به سختی پاسخگوی نیاز آب کشورمان هستند.
یکی از اشکال و پدیده های کارستی و البته صدمه پذیرترین آنها غارها هستند. غار شامل هر گونه حفره انحلالی است که اندازه آن بیشتر از ۱۵ میلی متر باشد. از آنجائیکه این حداقل ابعادی است که آب شروع به ایجاد یک غار می کند، به کامل ترین شکل، مبین ارتباط تنگاتنگ غارها با جریانات آبی است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب