گزارش متخصص فلز؛
تنش زیر پای اصفهان
متخصص فلز: لوله های آب و فاضلاب شهر اصفهان در فاصله کمتر از 10 روز در ماه جاری گرفتار شکستگی و ریزش شده است؛ موضوعی که به گمانه زنی ها درباره وضعیت فوق بحرانی فرونشست زمین در این شهر دامن می زند.
خبرگزاری مهر - گروه استان ها- ندا سپاهی: در کمتر از ۱۰ روز سه حادثه شکستگی و ریزش شبکه آب و فاضلاب در نقاط مختلف شهر اصفهان رخ داده است؛ فرسایش و شکستگی خط انتقال فاضلاب غرب به شرق اصفهان در خیابان شهید قدوسی (آپادانا اول) در هفدهم فروردین، نشتی آب در خط لوله آبرسانی قطر ۵۰۰ میلیمتر چدن پایگاه هشتم شکاری در بیست و دوم فروردین و شکستگی لوله آب و ریزش شبکه فاضلاب در خیابان حکیم نظامی در روز پنجشنبه بیست و پنجم فروردین ماه و انتشار تصاویری از حفره ای عظیم در زیر این خیابان به گمانه زنی ها درباره علت سلسله شکستگی ها در زیر پوست شهر اصفهان دامن زد.
هرچند مسئولان شرکت آب و فاضلاب استان علت حوادث اخیر را فرسودگی شبکه آب و فاضلاب می دانند اما قبل تر کارشناسان زمین شناسی نیز درباره بحرانی شدن فرونشست زمین در اصفهان و کشیدن شدن دامنه های این پدیده خطرناک به درون این شهر و لطمه به زیرساخت های مهم شهری همچون ایجاد تنش در تأسیسات آب و گاز هشدار داده بودند.
بررسی ها نشان میدهد شکستگی یا ریزش لوله شبکه فاضلاب شهر اصفهان در سالهای قبل در فواصل طولانی رخ می داد؛ برای مثال شکستگی لوله فاضلاب خیابان نظر غربی در سال ۸۳، ریزش لوله در خیابان مشتاق و خیابان بزرگمهر در سال ۸۶، میدان انقلاب در سال ۸۸، خیابان میر در سال ۹۲ و نظر غربی در سال ۹۴ حاکی از فرسودگی این شبکه است اما برغم قدیمی بودن شبکه آب و فاضلاب، این حوادث در سالهای قبل متوالی و در مدت زمان کوتاه اتفاق نمی افتاده است.
۳۳۰ کیلومتر از لوله های شبکه فاضلاب شهری اصفهان فرسوده است
قدمت شبکه فاضلاب شهری اصفهان به ۶۴ سال می رسد. اصفهان اولین شهر ایران است که شبکه فاضلاب شهری آن از سال ۱۳۳۷ طراحی و اجرا شد و در سال ۱۳۴۶ کامل به بهره برداری رسید. همین طور طول شبکه فاضلاب شهر اصفهان به بالای سه هزار و ۶۰۰ کیلومتر می رسد و آنطور که سخنگوی شرکت آب و فاضلاب استان می گوید ۳۳۰ کیلومتر از لوله های شبکه فاضلاب شهر اصفهان فرسوده است.
مهرداد خورسندی در گفت و گو با خبرنگار مهر با اعلان اینکه حادثه ریزش شبکه فاضلاب ارتباطی با فرونشست زمین ندارد، می افزاید: شکستگی انشعاب آب موجب ریزش خاک زیر آسفالت روی شبکه فاضلاب در خیابان حکیم نظامی در بامدادان روز پنجشنبه گذشته شد که بعد از دو- سه ساعت قطع آب در این محدوده، حفاری و تعویض لوله فاضلاب انجام شد.
وی با اشاره به این که لوله فاضلاب خط ۶۰۰ در این منطقه فرسوده است و جریان فاضلاب به سبب از میان رفتن تاج لوله ها قابل مشاهده می باشد، می افزاید: ریزش خاک به مرور زمان موجب ایجاد حفره در زیر خیابان حکیم نظامی شده اما این حادثه ارتباطی با فرونشست زمین ندارد.
سخنگوی شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان با اعلان اینکه گاز فاضلاب به مرور زمان موجب فرسودگی این لوله های بتنی شده است، اضافه می کند: حادثه ای مشابه آنچه روز پنجشنبه در خیابان حکیم نظامی رخ داد در سال ۱۳۸۳ در خیابان نظر صورت گرفت که لوله فاضلاب تعویض شد؛ خیابان هایی مانند نظر و حکیم نظامی در بافت قدیمی شهر هستند. فرسودگی لوله های فاضلاب به مرور سبب از میان رفتن تاج لوله ها شده و هنگامی که حجم جریان فاضلاب زیاد شود خاک را شسته و موجب ریزش خاک داخل جریان فاضلاب و ایجاد حفره در زیر خیابان شده است.
خورسندی می گوید: ۳۳۰ کیلومتر از لوله های شبکه فاضلاب شهر اصفهان فرسوده است و نیاز به بازسازی دارد که هزینه بازسازی هر کیلومتر آن به قیمت روز ۵۰ میلیارد تومان است.
سخنگوی شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان ادامه می دهد: بازسازی شبکه فاضلاب بودجه دولتی ندارد اما شورای اقتصاد زمینه فاینانس خارجی (تأمین مالی) پنجاه میلیون یورو را فراهم نمود و تا حالا در یکی دو مورد از فاینانس استفاده کردیم که صرف شناسایی نقاط فرسوده، تصویر برداری از داخل شبکه ها و بازسازی بیش از ۱۲ کیلومتر (۱۲ هزار و ۳۰۰ متر) از لوله های شبکه فاضلاب از حد فاصل سه راه نظر، قسمتی از خیابان مشتاق اول، مشتاق دوم، میر، لاهور، کمال اسماعیل، آبشار تا تصفیه خانه شده است و قسمتی از خیابان آپادانا نیز هفته گذشته بازسازی شد.
به گزارش متخصص فلز به نقل از مهر، تامین منابع مالی بازسازی شبکه فرسوده فاضلاب اصفهان در چهار فاز در قالب قرارداد فاینانس خارجی مصوبه هیئت دولت در سال ۱۳۸۶، تخصیص ۲۰۰ میلیون یورو بوده است که ۵۰ میلیون یورو در همان سال بمنظور اجرای فاز اول پروژه با مجوز شورای اقتصاد تامین و قرارشد با همکاری کارشناسان آلمانی، چینی و ایرانی بازسازی شبکه فاضلاب شهر اصفهان صورت گیرد.
همین طور منصور شیشه فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان درباره شکستگی های سلسله وار لوله های آب و فاضلاب شهر اصفهان به خبرنگار مهر می گوید: با توجه به این که قدمت اجرای شبکه فاضلاب شهر اصفهان به بالای ۵۰ سال می رسد، لوله ها پوسیده شده و با تنشی شکسته می شود؛ این شرایط می تواند از فرونشست زمین نیز تأثیر پذیر باشد که البته قابل بررسی از طرف متخصصان است.
وی اضافه می کند: بدین جهت یک کمیته علمی- تخصصی از اساتید و هیئت علمی دانشگاه ها تشکیل شده که ارتباط پذیری این حوادث را با فرونشست زمین بررسی و اعلام کنند.
تعدد یک حادثه در یک منطقه طبیعی نیست
اما مدیرکل زمین شناسی استان اصفهان معتقد است: هنگامی که تعدد یک حادثه در یک منطقه زیاد می شود باید روی گزینه های دیگر نیز فکر کرد همچون این که فرونشست زمین می تواند علت شکستگی های متوالی محل اتصال لوله های آب و فاضلاب باشد.
رضا اسلامی در گفت و گو با خبرنگار مهر می افزاید: در نظر بگیرید سازه هایی مانند سی و سه پل، پل خواجو و مسجد جامع عباسی ۴۰۰ سال قدمت دارند و در طول این سال ها ثابت و پابرجا بودند اما در عرض ۲۰-۳۰ سال یک باره ترک دار شدند.
وی می گوید: پاسخی که مسئولان آب و فاضلاب استان درباره حوادث سلسله وار شکستگی لوله ها بیان می کنند شاید منطقی باشد برای اینکه بعنوان متخصصان این شرکت می گویند قدمت این لوله های فاضلاب به بالای ۵۰ سال پیش می رسد و پوسیده است و بار ترافیک و نشت آب موجب ریزش زیر آسفالت خیابان هایی چون حکیم نظامی می شود اما آیا خیابان آپادانا بار ترافیکی داشت؟ وسط بلوار این اتفاق افتاد! یا حوادثی مشابه که در خیابان امام خمینی (ره)، مغازه کفش فروشی در میدان شهدا، در خیابان جی و احمد آباد اتفاق افتاده است.
مدیرکل زمین شناسی استان اصفهان با اشاره به این که کشوری مانند ژاپن نیز فروریزش هایی بدتر داشته اما تعدد آنها مانند حوادث سلسله وار لوله های آب اصفهان نبوده است، خاطرنشان می کند: شما یک کاغذ را در نظر بگیرید که دو فرد از دو سمت آنرا بکِشند و نفری ۲۰۰ نیوتن به آن نیرو وارد کنند؛ هیچ اتفاقی نمی افتد اما کافی است نیرویی که وارد می شود از یک سمت کمی افزایش پیدا کند، این اختلاف نیرو موجب کشش، ترک و گسیختگی می شود.
زیر پوست شهر چه می گذرد؟
اسلامی می افزاید: ضخامت آبرفت منطقه نظر و آپادانا حداکثر ۴۰ متر و جنس خاک آن شن و دانه درشت است، ضخامت دانه ریز این محدوده نهایت ۱۰ متر است و سپس به سنگ بستر می رسد. زمین این مناطق مانند سی و سه پل در طول ۴۰ -۵۰ سال ۳۲ سانتی متر فرو می نشیند یعنی حدود یک تا دو سانتیمتر در سال؛ اما اتفاقی که ما فکر می نماییم حالا رخ داده این است که در مناطق شمالی شهر اصفهان نرخ نشست زمین هم اکنون بالاست و بین ۱۴ تا ۱۶ سانتیمتر در سال است در صورتیکه نشست زمین در جنوب شهر کم است و همین مورد سبب اختلاف و تنش در زیر پای شهر شده و امکان دارد ترک های فرونشست در زیر زمین وجود داشته باشد که با شکستگی لوله های آب و فاضلاب در جنوب شهر خودرا نشان میدهد.
وی تصریح می کند: تأثیر پذیری لوله های آب و زیرساخت ها را برای ۱۰ سال آینده پیش بینی می کردیم نه حالا اما هم اکنون به این گستردگی اتفاق افتاده برای اینکه یکی از آثار زیانبار فرونشست تأثیر گذاری بر خطوط انتقال آب و گاز و سایر زیرساخت هایی است که در زیر زمین است.
مدیرکل زمین شناسی استان اصفهان اضافه می کند: خطوط لوله از محل اتصال سست است و در همین محل ها بر اثر فشار گسیختگی ایجاد می شود؛ بنا بر این است که باتوجه به وقوع حوادث سلسله وار شکستگی محل اتصال لوله های آب و فاضلاب شهر اصفهان، مسئله بحران فرونشست زمین مطرح می شود. اگر مسئولان آب و فاضلاب استان علت ریزش خاک و ایجاد حفره در زیر خیابان ها را نشتی آب عنوان می کنند باید دانست علت این نشتی های آب در سه نقطه نزدیک بهم در شهر در مدت ۲۰ روز چیست؟ بدتر از این، تصور کنید که اگر لوله های گاز نشتی پیدا می کرد چه اتفاقی می افتاد؟!
اسلامی می گوید: طبیعت با این نشانی ها درحال هشدار دادن به ما است اما یک زمانی نیز بروز و فوران می کند؛ آیا نباید این حوادث را جدی گرفت؟! فرونشست کار خودرا انجام می دهد و اما ما درحال فرافکنی هستیم تا این نشانه ها را توجیه نماییم.
مدیرکل زمین شناسی استان اصفهان تصریح می کند: باید بپذیریم که شرایط اصفهان فوق بحرانی است دیگر وقتی برای چانه زنی بر سر طرح های انتقال آب و این که کشاورز یا صنعت چقدر آب بگیرد نیست برای اینکه تمدن یک شهر با جمعیت ۲ و نیم میلیون نفری درحال نابودن شدن است.
وی با اعلان اینکه فرونشست دشت اصفهان- برخوار بر همه زیرساخت های این شهر تأثیر می گذارد، می افزاید: فرونشست زمین فقیر و غنی، کوچک و بزرگ، خانه مسکونی یا آثار باستانی، پالایشگاه و بیمارستان و فرودگاه و نیروگاه نمی شناسد و هر آنچه که در این دشت وجود دارد کم یا زیاد از آن تأثیر می پذیرد.
جریان حداقلی آب در زاینده رود از شدت فرونشست می کاهد
اسلامی با اعلان اینکه جریان حداقلی آب در زاینده رود از شدت فرونشست زمین کاهش می دهد و آنرا کنترل می کند، می گوید: چاره این بحران نیاز به برگزاری جلسه ندارد، نیاز به عزم ملی دارد اگر اصفهان برای کشور و دولت مهمست باید برای آن اقدام نماید. باید به سفره های آب زیرزمینی فرصت تنفس داد و از برداشت این منابع جلوگیری کرد.
وی تصریح می کند: مسئولان و نمایندگان استان بدانند که چاره کار طرح های انتقال آب نیست که اگر این چنین بود زاینده رود حالا به کانال آبرسانی تبدیل نمی شد و تالاب گاوخونی منشأ گرد و غبار نبود، زبانه های فرونشست زمین به داخل شهر کشیده نمی شد، بیش از ۶۵ درصد منابع آب زیرزمینی آبخوان اصفهان مصرف نمی شد، لطمه پذیری منازل و ابنیه اصفهان در مقابل خطر زلزله بیشتر نمی شد و سطح زیر کشت محصولات کشاورزی از ۳۶۰ هزار هکتار به ۱۷۰ هزار هکتار نمی رسید.
مدیرکل زمین شناسی استان اصفهان می افزاید: اگر انتقال آب راه حل بود خیلی از زیستمندان جانوری و گیاهی زاینده رود نابود نمی شدند و افزایش بی و حساب و کتاب مهاجران جویای کار اتفاق نمی افتاد. به هر رو اگر با این تفکر که آب های انتقالی صرف توسعه صنعت و کشاورزی شود و محیط زیست همچنان در این توزیع ها سهمی نداشته باشد و اولویت آخر نیز نباشد همان بهتر که نیاید. مشکل اصفهان کمبود آب یا بی آبی نیست مشکل در نوع مدیریت آب است.
به گزارش متخصص فلز به نقل از مهر، بنظر می رسد شکستگی زنجیره وار لوله های آب و فاضلاب در شهر اصفهان تنها ناشی از فرسودگی شبکه نیست و لازم است متولیان استان و کشور برای جلوگیری از تشدید فشار نشست زمین بر تأسیسات زیرساختی چاره اندیشی و اقدام نمایند.
برپایه آخرین مطالعات انجام شده از طرف سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور نرخ فرونشست دشت اصفهان-برخوار بین ۱۵ تا ۱۹ سانتیمتر در سال است که بیشتر حاشیه ها، درون مناطق شهری و جمعیتی و زیرساختی را درگیر کرده است.
طبق برآوردها جمعیتی بیش از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر و حدود ۷۵۰ هزار تا ۸۰۰ هزار واحد مسکونی در شهر اصفهان در زون خطر فرونشست قرار دارند. خالی شدن بیش از ۳.۵ میلیارد مترمکعب آب از آبخوان شهر اصفهان طی سه دهه اخیر و ادامه این روند، شرایط فوق بحرانی را رقم زده است.
منبع: metalpro.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب