مركز پژوهش های مجلس اعلام كرد
ریسك های عملیات بازار باز برای بانك مركزی
متخصص فلز: مركز پژوهش های مجلس اعلام كردعدم دقت در راه اندازی عملیات بازار باز و عدم رعایت اقتضائات مربوطه، می تواند به راحتی موجب سرریز شدن بخش مهمی از مشكلات دولت و بانكها به ترازنامه بانك مركزی شود.
به گزارش متخصص فلز به نقل از مهر، مركز پژوهش های مجلس در گزارشی با اشاره به عملیات بازار باز كه توسط بانك مركزی كشورمان در دستور كار قرار دارد، اعلام نمود: در شرایط كنونی نیاز دولت به تامین منابع مالی و نیز شرایط ویژه نظام بانكی كشور، این امكان را به وجود آورده اند كه عدم دقت در راه اندازی عملیات بازار باز و عدم رعایت اقتضائات مربوطه، به راحتی موجب سریز شدن بخش مهمی از مشكلات دولت و شبكه بانكی به ترازنامه بانك مركزی شود.
بخشی از این گزارش به این شرح است:
بانك های مركزی در قالب سیاست های پولی خود، تلاش می كنند جریان پول در اقتصاد را به گون های مدیریت كنند كه در ثبات بخش واقعی و اسمی اقتصاد اختلال ایجاد نشود و فعالیت های تولیدی بنگاه های اقتصادی با كارایی بیشتر ادامه پیدا كند. عملیات بازار باز یكی از اجزای سیاستگذاری پولی مدرن است كه خیلی از بانك های مركزی در دنیا از آن بهره می برند؛ اما متأسفانه بانك مركزی ایران از این ابزار محروم بوده است. طراحی و راه اندازی این عملیات برای بانك مركزی یك لزوم فوری به حساب می آید و نباید اهتمام به اجرای این امر به تأخیر بیفتد. صرف نظر از اینكه قانون بودجه جای این قسم از احكام نیست، اما به هر تقدیر در بند «م» تبصره «۵» قانون بودجه سال ۱۳۹۸ بانك مركزی مجاز به انجام عملیات بازار باز و خرید و فروش اوراق مالی اسلامی منتشره دولت و وثیقه گیری اوراق مذكور در ازای اضافه برداشت بانك ها و یا اعطای خط اعتباری شده است.
اجرای مؤثر عملیات بازار باز منوط به وجود قواعد و بسترهای ویژهای است كه در گزارش به تفصیل بیان شده است. بطور مشخص عدم پیروی از قاعده مالی ازسوی دولت و عدم استقلال كافی بانك مركزی از دولت در قالب قوانین و مقررات كنونی همچون عواملی است كه موجب می شود عملیات بازار باز از كارویژه خود یعنی ابزار سیاست پولی منحرف شود و عملاً اثرگذاری مورد انتظار در تحقق اهداف سیاست پولی را نداشته باشد. از طرف دیگر در صورتیكه بانكهای فعال در شبكه بانكی به سبب عدم مدیریت، ریسك نقدینگی و اعتباری ـ ناشی از عدم توسعه یافتگی دانش فنی، آشنا نبودن به استانداردهای روز تخلف از مقررات و... ـ و یا وجود محدودیت های دیگر مانند نبود بازار بین بانكی عمیق یا بازار اوراق نقد و یا حتی وضعیت نامناسب ترازنامه ای، در عمل مدیریت نقدینگی صحیحی نداشته باشند، عملیات بازار باز فاقد كارایی و كارآمدی مد نظر در سیاستگذاری پولی بانك مركزی خواهد شد.
علاوه بر این، آماده و در دسترس بودن بسترهای عملیاتی مناسب برای بانك مركزی یكی دیگر از لوازم اجرای مؤثر عملیات بازار باز است. بطور مشخص لازمه امكان پذیری عملیات بازار باز وجود چند بازارمالی توسعه یافته و دارای تعامل متقابل است. بازار وجوه بین بانكی و بازار اوراق دولتی مهمترین این بازارها هستند، اما هنوز این بازارها نسبت به وضعیت مطلوب برای پشتیبانی از عملیات پولی فاصله بسیاری دارند.
باید توجه داشت كه فراهم شدن این مقدمات و لوازم بطور قطع زمانبر خواهد بود. بر این اساس امكان دارد در كوتاه مدت نتوان این عملیات را ابزاری قابل اعتماد برای پاسخگویی به نیازهای بانك مركزی قلمداد كرد. البته انتظار میرود طول این دوره زمانی به كیفیت برنامه ریزی، اهتمام ورزی، جامع نگری مذكور وابسته باشد.
در شرایط كنونی نیاز دولت به تامین منابع مالی و نیز شرایط ویژه نظام بانكی كشور، این امكان را به وجود آورده اند كه عدم دقت در راه اندازی عملیات بازار باز و عدم رعایت اقتضائات مربوطه، به راحتی موجب سریز شدن بخش مهمی از مشكلات دولت و شبكه بانكی به ترازنامه بانك مركزی شود. به عبارت دیگر مخاطره جدی كه باید آنرا در نظر داشت آن است كه عملیات بازار باز تبدیل گردد به ابزاری برای پوشاندن كسری بودجه دولت بوسیله پایه پولی به این صورت كه دولت برای تأمین هزینه های خود اوراق بدهی منتشر كند و بانك مركزی موظف شود این اوراق را خریداری كند. به بیان دیگر، در شرایط كنونی این خطر وجود دارد كه عملیات بازار باز كه یكی از عملیات ها و ابزارهای سیاستگذاری پولی است، به ابزاری برای پولی كردن كسری بودجه دولت تبدیل گردد.
ازسوی دیگر نیز با عنایت به وجود بانكهای ناسالم در نظام بانكی كشور، در صورتیكه موضع انفعالی بانك مركزی در قبال اضافه برداشت توسط بانكهای ناسالم ادامه یابد (مشابه آنچه طی سال های ۱۳۹۳-۱۳۹۷ شاهد بودیم)، كاركرد عملیات بازار باز بعنوان یك ابزار سیاست پولی كاملاً از بین خواهد رفت و صرفا كاركرد نمایشی خواهد یافت. بر این اساس توجه به تمهید پیش نیازهای موفقیت عملیات باز در شرایط كنونی لزوم دارد.
منبع: متخصص فلز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب