فقدان دستگاه ایکس ری تهدیدی برای امنیت گمرکات کشور
به گزارش متخصص فلز، آتشسوزی مهیب اخیر در بندر شهید رجایی، نه تنها میلیاردها تومان خسارت به بار آورد، بلکه پرده از ضعف ها و کمبودهای اساسی در سیستم گمرکی کشور برداشت.
به گزارش متخصص فلز به نقل از مهر، «بندر شهید رجایی در بندرعباس گرفتار حریق شد» عبارت خبری کوتاهی که چند روزی است به ادبیات مختلف در رسانه ها نقل و منتشر می شود. عبارتی که در حقیقت فاجعه ای مرگبار و دور از تصور خلق کرده که حتی تا همین چند ساعت پیش هم تبعات آن ادامه داشت. حالا که عملیات اطفای حریق به پایان رسیده، بررسی و شناسایی کالاهای موجود در دستور کار قرار گرفته است. نحوه بررسی ها بگونه ای است که امکان دارد بار دیگر حادثه ای مرگبار رقم بزند چون که همچنان محتویات خیلی از کانتینرها مجهول است و کوچک ترین اصطکاکی امکان دارد بار دیگر فاجعه ایجاد نماید.
حادثه تلخ بندر شهید رجایی هم مانند خیلی از اتفاقات چون و چرا و اما و اگرهایی دارد که اذهان عمومی به دنبال یافتن پاسخ برای آن هستند. طی روزهای اخیر، نهادها و سازمان های مختلف، نسبت به این حادثه تلخ واکنش نشان داده و حسب وظیفه ذاتی خود، از کم و کیف و چون و چرای آن سخن گفتند. بررسی های میدانی و بقایای باقیمانده از کانتینرهای منفجر شده هر کدام سوال و جواب جدیدی در ذهن ایجاد می کنند. از چای گرفته تا پنبه و مواد خطرناک قابل اشتعال دیگر در این کنکاش ها یافت می شود اما فارغ از این که انفجار چه کالایی این فاجعه را رقم زده، همین گمنام بودن محتویات دپو شده مورد سوال و توجه است و دقیقا هدف گزارش پیش رو، بررسی خلأهایی است که گفته می شود در بحث گمرکات کشور وجود دارد.
دیگری نزد ذهن پیشی می گیرد. کمبودی که سالهاست محل بحث و اختلاف است و اینروزها فاجعه بوجود آورده است. نبود و کمبود دستگاههای ایکس ری در گمرکات مهم ترین انتقادی است که اینروزها بر سایر انتقادات پیشی گرفته است.
در حالی که علت دقیق این آتشسوزی هنوز در دست بررسی می باشد، خیلی از کارشناسان و ناظران، انگشت افترا را بسمت کمبودها و ضعف های ساختاری در سیستم گمرکی کشور نشانه رفته اند.
یکی از مهم ترین مسائلی که بعد از این حادثه مورد توجه قرار گرفت، فقدان تجهیزات مدرن بازرسی، بخصوص دستگاههای ایکس ری در گمرکات ایران بود. این دستگاه ها، که بعنوان ابزاری ضروری برای شناسایی سریع و دقیق کالاها، مواد خطرناک و قاچاق محسوب می شوند، سال هاست که در گمرکات کشور با کمبود جدی مواجهند.
متأسفانه، گمرکات ایران از نظر تجهیزات مدرن، بخصوص دستگاههای ایکس ری، با استانداردهای جهانی فاصله بسیاری دارند. این کمبود، نه تنها سبب کندی و ناکارآمدی فرآیندهای گمرکی می شود، بلکه زمینه را برای فعالیتهای غیرقانونی مانند قاچاق کالا و مواد مخدر هم فراهم می آورد.
آتش سوزی اخیر در بندر شهید رجایی، زنگ خطری جدی برای مسؤلان است. این حادثه نشان داد که کمبود تجهیزات ایمنی و بازرسی، می تواند چه خسارات جبران ناپذیری به اقتصاد کشور وارد کند.
شواهد نشان داده است که بازرسی کالاها در گمرکات ایران، اغلب به شکل دستی و با صرف زمان و هزینه زیاد به انجام می رسد. این شیوه سنتی، علاوه بر کندی، احتمال خطا و نادیده گرفتن موارد مشکوک را هم می افزاید. در حالیکه در خیلی از کشورهای پیشرفته، از دستگاههای ایکس ری برای بازرسی سریع و دقیق کانتینرها و محموله های بزرگ استفاده می شود، گمرکات ایران همچنان به روش های قدیمی متکی هستند.
ما بارها شاهد بوده ایم که کالاها در گمرکات ایران، هفته ها و حتی ماه ها معطل می مانند. این تاخیرها، علاوه بر افزایش هزینه ها، سبب از دست رفتن فرصت های تجاری هم می شوند. اگر گمرکات ایران به تجهیزات مدرن مجهز بودند، این مشکلات به وجود نمی آمد.
علاوه بر کمبود تجهیزات، بعضی از کارشناسان، از عدم آموزش کافی کارکنان گمرک در زمینه استفاده از تجهیزات موجود هم انتقاد می کنند. به قول آنها، حتی در مواردی که دستگاههای ایکس ری در گمرکات وجود دارند، به سبب عدم مهارت کافی کارکنان، از همه ظرفیت آنها استفاده نمی گردد.
با توجه به اهمیت موضوع، پیشنهاد می شود با تخصیص بودجه کافی، نسبت به خرید و نصب دستگاههای ایکس ری پیشرفته و سایر تجهیزات بازرسی مدرن در گمرکات کشور اقدام گردد. همینطور دوره های آموزشی تخصصی برای کارکنان گمرک در زمینه استفاده از تجهیزات مدرن برگزار گردد.
به باعث این گزارش اطلاعات دقیقی در رابطه با تعداد دستگاههای ایکس ری در گمرکات در دسترس نیست. منابع غیررسمی تعداد این دستگاه ها را در کل کشور «حدود ۳۲ دستگاه» تخمین می زنند که اغلب در بنادر اصلی مانند بندرعباس، امام خمینی و چابهار متمرکز شده اند.
این در حالیست که مطابق با قانون امور گمرکی ایران و آیین نامه های مرتبط، استفاده از دستگاههای ایکس ری را برای بازرسی محموله ها الزامی می دانند. ماده ۴۵ قانون مقررات صادرات و واردات تصریح می کند: «کلیه کالاهای وارداتی و صادراتی باید قبل از ترخیص، تحت بررسی های فنی شامل اسکن ایکس ری و نمونه برداری احتمالی قرار گیرند.»
درواقع مطابق با مطابق با بند «ط» ماده ۳ قانون امور گمرکی، گمرک مکلف به استفاده از تکنولوژی های جدید و تجهیز اماکن گمرکی به ابزارهای پیشرفته جهت افزایش و بهبود انجام تشریفات گمرکی شده است.
همچنین ماده ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم به این امر اساسی اشاره نموده است. باهدف کاهش توقف ها و افزایش دقت در کنترل و بازرسی کالا، دو وزارت خانه اقتصاد و راه و شهرسازی مکلف شده اند ضمن تجهیز مبادی ورودی و خروجی و مسیرهای حمل و نقل به امکانات فنی مناسب، کلیه فرایندهای اسناد ورود، صدور، عبور، حمل و نقل و نظایر آنرا الکترونیکی کنند.
دستگاه ایکس ری گمرک یکی از حیاتی ترین تجهیزات نظارتی در فرایند بازرسی کالاهای ورودی و خروجی در مبادی گمرکی و پایانه های مرزی محسوب می شود. این سیستم ها نقش غیرقابل انکاری در تأمین امنیت، پیشگیری از ورود کالاهای غیرمجاز، تسهیل تجارت قانونی و کاهش تأخیرهای گمرکی دارند. در حالیکه روش های سنتی بازرسی دستی همچنان در بعضی موارد به کار می روند، فناوری ایکس ری می تواند به سبب سرعت، دقت و کارآمدی بالاتر جایگاه ویژه ای در گمرکات سراسر دنیا پیدا کند.
در توصیف مزایای دستگاه ایکس ری گمرک باید اظهار داشت که بنظر می رسد این فناوری امکان تشخیص تفاوت در چگالی مواد مختلف را فراهم نموده و به اپراتور و کاربر سیستم این قابلیت را می دهد که محتوای پنهان شده درون بسته ها و کانتینرها را بدون احتیاج به باز کردن فیزیکی آنها شناسایی کنند. این خصوصیت بخصوص در تشخیص مواد مخدر، اسلحه، مهمات، مواد منفجره، کالاهای قاچاق و موارد مشابه اهمیت ویژه ای دارد.
در نهایت این که تجهیز گمرکات به دستگاههای تشخیص هوشمند مانند ایکس ری حالا به یک لزوم اجتناب ناپذیر تبدیل گشته است که قانون باید در تحقق آن بیشتر از گذشته اصرار و تأکید داشته باشد و هیچ مانعی شامل نبود بودجه کافی تا مخالفت کامیون دارها نباید مانع از استقرار این تجهیزات در گمرکات کشور شود.
منبع: متخصص فلز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب